ลูกทาสกับลูกไท

จักรภพ เพ็ญแข - Jakrapob Penkair

ต้อง ยอมรับว่า สถานการณ์การเมืองไทยทุกวันนี้ ทำให้เกิดความรู้สึกระคนปนกันระหว่างความทุกข์กับความสุข จนเกิดรสชาติที่ปนกันรสขมและรสหวาน แบบที่ฝรั่งเรียกว่า bittersweet ด้านความทุกข์ดูจะชัดเจนว่า เป็นความเศร้าใจที่ได้เห็นชาติบ้านเมืองตกต่ำลง ในขณะที่รัฐไทยเราได้เดินนำรัฐอื่นๆ ในอนุภูมิภาคมาเป็นเวลานานหลายปี แต่เมื่อเขตเศรษฐกิจอาเซียนจะมาถึงเข้าจริงๆ เรากลับสะดุดขาตัวเองล้มตึงและได้รับบาดเจ็บยิ่งกว่าเท้าของนายกรัฐมนตรีและ ไหปลาร้าของหัวหน้าพรรคประชาธิปัตย์มากนัก

เหตุผลก็ชัดเจนเรียบง่าย นั่นคือการเปิดรัฐไทยสู่เศรษฐกิจโลกครั้งนี้ อาจเป็นการเปิดถาวร และปิดโอกาสที่ธุรกิจไทยแนวเก่าๆ ที่ได้ดีมาด้วยการหลับหูหลับตาท่องคาถา ชาติ ศาสน์ กษัตริย์ เพียงอย่างเดียว โดยไม่มีคำว่า ประชาชนและประสิทธิภาพ รวมอยู่ในนั้นด้วยเลย เราไม่แปลกใจที่เห็นภาพคนทำธุรกิจเอากำไรเข้าตัวมาตลอดชีวิตอันยาวนานอย่าง นายประมนต์ สุธีวงศ์ จะออกมาทำตัวประหนึ่งเป็นองคมนตรีฝ่ายธุรกิจและเทศนาสังคมให้รู้จักการให้ หรือ นายแพทย์ประเวศ วะสี ผู้เป็นเสมือนองคมนตรีฝ่ายเอ็นจีโอ นายอานันท์ ปันยารชุน ผู้เป็นเสมือนองคมนตรีฝ่ายต่างประเทศและสหรัฐอเมริกาสายเก่า หรือนายพลากร สุวรรณรัฐ ที่ทำให้คำว่า ลูกทาส จากละครช่อง ๓ มีความหมายในชีวิตจริงขึ้นมา ด้วยความเป็นเสมือนองคมนตรี “นายใน” เราเลิกแปลกใจที่คนดังๆ จากสายพันธุ์นี้รวมตัวกันต่อต้านขบวนประชาธิปไตยอย่างชนิดเอาชีวิตเข้าแลก เพราะเรารู้ว่า สงครามกลางเมืองของรัฐไทยได้ระเบิดขึ้นแล้วในระดับความคิด เขาไม่ยอมสละเรือขุดเงินขุดทองที่ระบอบของเขาดูดกินและปอกลอกไปจากรัฐไทยนี้ เราเองก็ยืนยันในสิทธิของความเป็นพลเมืองไทยที่ประชาชนเป็นเจ้าของรัฐพอๆ กับอำมาตย์ศักดินา นี่เป็นจุดยืนที่แต่ละฝ่ายไม่อาจหาพื้นที่ที่เป็นกลางได้ ก็ถึงขนาดที่อดีตคนกลางคนเดียวของประเทศ ยังมีแนวคิดให้หันหน้ามาฆ่ากันเองเพราะคิดว่าฝ่ายใดชนะก็คงวิ่งกลับมาหาตัว เองอย่างนี้แล้ว จะไปหวังพึ่งเจว็ดที่ไหนอย่างลมๆ แล้งๆ ได้

แต่ด้าน ความสุขก็ไม่ควรลืมและควรนำมายินดีกันเช่นกัน ไม่มียุคไหนที่พลเมืองจะตาสว่างและรู้เท่าทันเท่ายุคนี้อีก ความตาสว่างและความรู้เท่าทัน เป็นเหตุให้เกิดการย้อนกลับไปวิเคราะห์ประวัติศาสตร์ในยุคเดิมและสถานการณ์ ในยุคปัจจุบันใหม่หมด ความเข้าใจใหม่จึงกำลังเกิดขึ้นในฐานข้อมูลเก่า พวกที่หากินเป็นนายหน้าทางภูมิปัญญาทั้งหลายโดยเฉพาะนักวิชาการและอาจารย์ มหาวิทยาลัยฝ่ายที่ตั้งตัวเป็นศัตรูกับขบวนประชาธิปไตย เริ่มหมดทางหากินไปตามๆ กัน ผู้คนอย่าง นายสมบัติ ธำรงธัญญวงศ์ ที่เคยนำมวลชนสู้กับระบอบเผด็จการ แล้วคงกลับมาถามตัวเองอยู่ว่าฉันได้ประโยชน์ส่วนตัวอะไร ก่อนจะเปลี่ยนข้างมาสนับสนุนเผด็จการรัฐไทย นายเสรี วงศ์มณฑา ที่เคยฉลาดหลักแหลมอยู่ในสังคมแบบเก่าๆ ที่นั่งอ้าปากหวอฟังคำเจื้อยแจ้วเสมือนว่าเป็นภูมิปัญญา แต่ความจริงก็คือการตีฝีปากของคนที่มีช่องทางหากินอยู่กับคนที่โง่กว่า

 เหล่า นี้เป็นเพียงตัวอย่างของสังคมแบบเก่าซึ่งกำลังยื้อยุดฉุดกระชากรัฐไทยมิให้ ก้าวไปสู่อนาคต เพราะอนาคตหมายความว่าตนเองจะอาภัพอัปภาคย์ ตกเวที ตกงาน คนที่เคยยกมือไหว้จะหันมาเหยียดหยามใส่หน้า และหมดอาชีพตลอดจนช่องทางทำมาหากินแบบเก่า ข่าวดีก็คือ คนเหล่านี้มีเจ้านาย และเจ้านายของเขาทั้งหลายก็อยู่ในภาวะกรรมสนองกรรมอยู่ในขณะนี้ ทุกอย่างที่เคยซ่อนเร้น ไม่ว่าจะมือหรือเท้าที่มองไม่เห็น ก็ปรากฏแก่สายตาเหมือนละครบนเวที ใครที่เคยนึกว่าสังคมไทยหลอกง่าย เดี๋ยวก็แต่งชุดพลเรือน เดี๋ยวแต่งชุดทหารบก เรือ อากาศเพื่อลากเขามารับใช้ตนต่อไปเรื่อยๆ ทุกวันนี้จึงเป็นได้เพียงตัวละครบนเวที ที่คนทั้งรัฐนั่งดูอย่างรื่นรมย์ และไม่หลงเพริศไปว่าเป็นสัจธรรมความจริง ความสำคัญของยุคนี้จึงได้แก่ความเข้าใจในสภาพของตนเอง เหมือนหมอแจ้งข่าวร้ายว่าเป็นมะเร็ง แต่เป็นห้วงที่ยังรักษาได้ ก็รีบละความลุ่มหลงในตัวเองแต่เดิมและหันมาปรับสมดุลในร่างกายเสียให้ทันโรค ข่าวร้ายก็จะเป็นข่าวดีไปได้ในที่สุด

ถามว่าเรากำลังเผชิญหน้าด้วย เรื่องอะไรกัน ก็ต้องตอบว่า นี่เป็นเผชิญหน้ากันระหว่าง ลูกทาส กับ ลูกไท ลูกทาสก็คือคนครึ่งสัตว์ ที่เห็นว่ากรงคือที่พักอันอบอุ่นมั่นคงของตน ลูกไทก็คือมนุษย์ที่ตระหนักในศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ของตนอย่างเต็มเปี่ยม ไม่น้อยไปกว่าใครและไม่มากไปกว่าใคร.

*********************************************