พัฒนาการใหม่ของการนำเสนอภาพในหลวงภูมิพล? กรณีใช้ live actors/models แสดงเป็นในหลวงภูมิพล เป็น "พร็อพ" แฟชั่นโชว์

Somsak Jeamteerasakul 

พัฒนาการใหม่ของการนำเสนอภาพในหลวงภูมิพล? กรณีใช้ live actors/models แสดงเป็นในหลวงภูมิพล เป็น "พร็อพ" แฟชั่นโชว์ https://goo.gl/gZSzqX

พัฒนาการใหม่ของการนำเสนอภาพ (representation) ในหลวงภูมิพล?

กรณีใช้ live actors/models แสดงเป็นในหลวงภูมิพล เป็น "พร็อพ" แฟชั่นโชว์
(กระทู้ยาวและออกแนว "วิชาการ" มากหน่อยนะครับ)
ผมสนใจสิ่งที่นักวิชาการสมัยนี้ เรียกกันว่า representation หรือการนำเสนอภาพในหลวงภูมิพล (ความจริง คำแปลไทยนี้ ไม่ค่อยดีเท่าไร ความหมายในคำภาษาอังกฤษ ซึ่งทุกวันนี้ใช้เป็นศัพท์เทคนิคทางวิชาการ มันกว้างกว่าในคำภาษาไทยว่า "เสนอภาพ")
representation หรือการนำเสนอนี้มีพัฒนาการเปลี่ยนแปลงมาไม่น้อย เช่นที่ผมเคยเขียนไปบ้างว่า ใน "แอ็ด" วันเฉลิมทางหน้า นสพ.สมัยก่อน จะมีลักษณะ "นำเสนอ" ในชุดฉลองพระองค์ทางการโดยเฉพาะในชุดทหาร แต่พอมายุคหลังทศวรรษ 2530-40 จะเปลี่ยนเป็นในฉลองพระองค์ชุดสูทสากลหรือชุดลำลอง ซึ่งสอดคล้องกับการ "นำเสนอ" themes ที่กว้างออกไป - เรื่อง "ทรงงานหนัก" เป็นอะไรที่เพิ่งมาเกิดขึ้นในช่วงหลัง จนถึงทศวรรษ 2520 ยังมีลักษณะการนำเสนอเรื่อง "ความมั่นคง" เป็นหลัก ฉลองพระองค์ชุดทหาร ชุดทางการ สะท้อนเรื่องนี้ พอมาเปลี่ยนเป็น "ตีม" เรื่อง "ทรงงานหนัก" ก็เปลี่ยนมาในลักษณะชุดสูทหรือชุดลำลอง (ดูกระทู้นี้ ที่ผมเปรียบเทียบ "แอ็ด" วันเฉลิมช่วงต้นทวรรษ 2520 กับทศวรรษ 2550 https://www.facebook.com/photo.php?fbid=865396463513634&set=pb.100001298657012.-2207520000.1504616682)
เมื่อเช้า มี "มิตรสหายท่านหนึ่ง" ส่งรูปมาให้ 2 รูป โดยไม่ได้อธิบายอะไร นอกจากเขียนว่า Elle Fashion Week ผมสะดุดใจภาพ เพราะเป็นภาพการใช้ live actors/models คือนักแสดงหรือโมเดลที่มีชีวิตจริงๆ "แสดง" เป็นในหลวงภูมิพลในวัยเยาว์ (พร้อมในหลวงอานันท์)
ที่สะดุดใจเพราะว่า เท่าที่ผมจำได้ ไม่เคยปรากฏมาก่อน ที่จะมีการเอา live actor/models มา "แสดง" เป็นในหลวงภูมิพล (หรือเอาเข้าจริง เจ้าพระองค์อื่นในครอบครัวพระองค์) อย่างมากที่สุด - ซึ่งเป็นพัฒนาการยุคหลังเช่นกัน - จะมี "การ์ตูน" ที่วาดในหลวงภูมิพล ใน "สตอรี่" เรื่องนั้นเรื่องนี้ แต่ถึงขนาดมีการใช้ live actors/models ผมเข้าใจว่าไม่เคยมี คือเป็นเหมือน "ประเพณี" ยาวนานว่า ถ้าหนัง ละคร หรือการแสดง มีการพาดพิงถึงเจ้า โดยเฉพาะถึงในหลวง ลักษณะการ "นำเสนอ" จะเป็นลักษณะที่ไม่นำเสนอให้เห็นพระองค์ เช่น อย่างมาก อาจจะสร้างฉากให้ตัวละครอื่นคุยกัน ในลักษณะพาดพิงถึง หรือมากที่สุด คือ สมมุติเป็นฉาก "เข้าเฝ้า" ก็จะฉายภาพนักแสดงคนอื่นๆ นั่งพับเพียบเหมือนกำลังเข้าเฝ้า แต่จะไม่มีการเอานักแสดงมาแสดงเป็นพระองค์ กล้องจะจับเฉพาะคนเข้าเฝ้าเท่านั้น (หลายปีก่อน เคยมี "แอ็ด" ที่พยายาม "จำลอง" ภาพยายเข้าเฝ้าในหลวงถวายดอกไม้ที่รู้จักกันดี แต่จะนำเสนอเฉพาะในส่วนของ "ยาย" ไม่เสนอให้เห็นในหลวง ช่วงนั้น มี "แอ็ด" ทำนองนี้หลายอันเหมือนกัน)
ด้วยความสะดุดใจ ผมเลยเสิร์ชค้นเองต่อ แล้วเลยได้รู้ว่า ไม่กี่วันที่ผ่านมา (2 กันยายน) ได้มีงาน Elle Fashion Week ในกรุงเทพ แล้วในการโชว์ "คอลเล็คชั่น" ของ HOOK'S โดยดีไซน์เนอร์ คุณประภากาศ อังศุสิงห์ ได้นำเสนอ "คอลเล็คชั่น" ชื่อ "Ayara in ๙" โดยบอกว่า เพื่อรำลึกถึงในหลวงภูมิพล ซึ่งเป็นที่มาของภาพที่ "มิตรสหาย" ส่งมาให้
ลักษณะการเดินแฟชั่นครั้งนี้ นอกจากมีนางแบบแต่งชุดที่กล่าวว่าได้รับแรงบันดาลใจจากพระราชกรณียกิจในหลวง (บางชุดบอกว่า ได้รับแรงบันดาลใจจากบางชุดที่พระราชินีสิริกิติ์เคยทรงฉลอง) ก็มีการจัด "ฉากหลัง" - หรือในภาษาวงการนี้เรียก "พร็อพ" - เป็นช่างภาพกำลังถ่ายภาพหมู่ แล้วมีนักแสดง/โมเดล แต่งตัวเป็นในหลวงภูมิพลและในหลวงอานันท์สมัยทรงพระเยาว์ คู่กับนักแสดงอีกคนหนึ่ง ซึ่งผมเดาว่า ผู้จัดอาจจะต้องการให้หมายถึง "พระราชบิดา"? แต่จะว่าไป ก็เป็นไปไม่ได้ที่จะเป็นพระราชบิดา เพราะพระราชบิดา (กรมหลวงสงขลาฯ) สิ้นพระชนม์ปี 2472 เพียง 2 ปีหลังในหลวงภูมิพลประสูติ ดังนั้น กว่าในหลวงภูมิพลและในหลวงอานันท์จะโตเป็นเด็กในพระชนม์ระดับที่เอานักแสดงมาแสดง พระราชบิดาก็ทรงสิ้นพระชนม์ไปนานแล้ว - อันนี้ก็เป็นจุดที่น่าสนใจเหมือนกันว่า ผู้จัดคิดอะไรอยู่ คิดจะให้หมายถึงพระราชบิดาจริงๆหรือไม่ ถ้าใช่ อาจจะไม่ทันคิดเรื่องนี้?
ดูคลิปวีดีโอ การเดินแฟชั่นคอลเล็คชั่นดังกล่าวได้ที่นี่ ช่วงที่เห็น "ในหลวงภูมิพล-ในหลวงอานันท์" ในวัยเยาว์ เป็น "พร็อพ" ด้านหลัง เริ่มที่นาที 5:40
https://www.youtube.com/watch?v=mqP7xsVQ_Jo
และอ่านรายงานเกี่ยวกับการแสดงคอลเล็คชั่นดังกล่าวได้ ดังนี้
"เรียงร้อยเรื่องราวผ่านอาภรณ์ เพื่อถวายแด่พ่อหลวง"
http://www.ellethailand.com/signature/hooks-efwfw17/
"นางแบบสุดกลั้น หลั่งน้ำตากลางแฟชั่นโชว์ แสดงความอาลัยถวายแด่ในหลวง ร.9"
https://women.kapook.com/view178587.html
และดูกระทู้เฟซบุ๊คอันนี้ (เพจ "หนูน้อยบนยอดเขาอันหนาวเหน็บ" ซึ่งน่าจะเป็นของคนจัด) น่าสนใจอ่านพวกคอมเม้นท์ ที่คนมาแสดงความซาบซึ้ง โดยเฉพาะต่อรูปที่ผมเอามาโพสต์ คือการใช้ live actors/models แสดงเป็นในหลวงภูมิพล
https://www.facebook.com/Nunoiduak/photos/a.205702222796464.54517.204172289616124/1659560500743955/?type=3
..............
ถ้าผมเข้าใจไม่ผิด อย่างที่บรรยายมาในตอนต้น นี่ต้องนับเป็น "พัฒนาการใหม่" ของ representaion ในหลวงภูมิพล คือการใช้ live actors/models มาแสดงเป็นพระองค์จริงๆ แน่นอน ตอนนี้ทรงสวรรคตแล้ว ก็อาจจะมีความรู้สึกกันมากขึ้นว่า ทำได้* ก็น่าสนใจติดตามต่อไปว่า ในอนาคตจะมีการทำกันมากขึ้นหรือไม่ (เช่นอาจจะถึงระดับสร้างละครหรือหนัง โดยมี live actors/models แสดงเป็นพระองค์เลยหรือไม่?) เรื่องหนึ่งที่น่าสนใจคือ ทาง "วัง" เองนั่นแหละ จะ "เบรค" พัฒนาการใหม่นี้หรือไม่ เพราะตาม tradition ทาง "วัง" ไทย ไม่เคยและอาจจะไม่ชอบให้มีการนำเสนอในลักษณะนี้
..............
*ปัจจัยเรื่องทรงสวรรคตแล้ว อาจจะทำให้เกิดความรู้สึกว่าทำได้ น่าจะเป็นปัจจัยหนึ่ง แต่ที่ผ่านมา แม้แต่กษัตริย์ที่สิ้นพระชนม์แล้ว ก็มักจะไม่ทำกัน ผมเข้าใจว่า ละคร-หนัง The King and I ที่มีปัญหามาก เหตุสำคัญอย่างหนึ่งคือเรื่องนี้ คือการใช้ live actors แสดงเป็นกษัตริย์จริงๆ .... ถ้าผมเข้าใจไม่ผิด ถ้าจะมีการใช้ live actors แสดงเป็นกษัตริย์ จะต้องเป็นยุคโบราณมากๆ อย่างกรณีพระเจ้าเอกทัศน์-พันท้ายนรสิงห์ อะไรแบบนั้น? ไม่ค่อยแน่ใจว่า กรณีพระเจ้าตากสิน หรือรัชกาลที่ 1 เคยมีการทำกันไหม? ใครพอนึกออกบ้างไหมครับ?**
** เพิ่มเติมหลังตั้งกระทู้ : ได้มี "มิตรสหาย" บางท่าน ช่วยกรุณาเอารูปการใช้นักแสดง แสดงเป็น รัชกาลที่ 1 พระเจ้าตาก (ในหนังล่าสุดของ "หม่อมน้อย") และลงมาถึงกรณีรัชกาลที่ 5 ("ทวิภพ") กรุณาดูในช่องคอมเม้นท์ - ขอบคุณทุกท่านมากครับ
สรุปแล้ว กรณีกษัตริย์ที่สิ้นพระชนม์แล้ว อาจจะเริ่มมีการใช้นักแสดงมาแสดงแบบนี้ ปรากฏขึ้นมาบ้างแล้ว 2-3 ครั้ง ซึ่งก็ยังจัดว่าน้อยอยู่

สมศักดิ์ เจียม‏ @somsakjeam