iLaw. : ร่าง พ.ร.บ.คอมพ์

iLaw

16 ธันวาคม 2559 ที่ประชุมสภานิติบัญญัติแห่งชาติได้มีการพิจารณา ร่าง #พรบคอม โดยสมาชิกหน้าเดิมๆ ลุกขึ้นอภิปรายและขอแก้ไขหลายมาตรา ส่วนใหญ่เป็นประเด็นทางเทคนิคกฎหมาย ไม่มีความเห็นแตกต่างเกี่ยวกับหลักคิดที่รัฐต้องการเข้ามาควบคุมอินเทอร์เน็ตให้มากขึ้น
จากการอภิปราย คณะกรรมาธิการยินยอมแก้ไขในรายละเอียดหลายมาตรา เนื่องจากเราได้แต่ฟังการถ่ายทอดสดยังไม่มีโอกาสได้เห็นร่างฉบับที่แก้ไขสุดท้ายจริงๆ จึงขอนำเสนอประเด็นการแก้ไขในวันนี้เท่าที่ทราบ ดังนี้
1) คณะกรรมการปิดเว็บไซต์ แม้เนื้อหาไม่ผิดกฎหมายยังคงอยู่ แต่เพิ่มจำนวนและที่มา
จากการอภิปรายในสภา ได้ข้อสรุปว่า ประเด็นการตั้ง "คณะกรรมการกลั่นกรองเนื้อหา" ที่มีอำนาจขอศาล #ปิดเว็บไซต์ ที่เนื้อหาขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือ #ศีลธรรมอันดี ได้ แม้เว็บไซต์ดังกล่าวจะไม่ผิดกฎหมาย ให้ย้ายจากที่อยู่ในมาตรา 20/1 ไปรวบกับมาตรา 20 โดยสาระสำคัญไม่ได้เปลี่ยน ยังคงมีคณะกรรมการชุดนี้อยู่ แต่เพิ่มจำนวนคณะกรรมการจาก 5 คนเป็น 9 คน และให้มี 3 คนในนั้นมาจากองค์กรด้านสิทธิ ด้านสื่อ ด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ หรือด้านอื่นๆ
2) คำว่า "บริการสาธารณะ" ที่ขยายความผิดให้กว้างขวางถูกตัดออกไป
จากการอภิปรายในสภา มีสมาชิกหลายคนที่เห็นว่าคำว่า "บริการสาธารณะ" ที่อยู่ในมาตรา 12 และ 14(2) เป็นคำที่มีความหมายกว้างเกินไป กินความถึงการทำงานทุกอย่างของรัฐ จึงเสนอให้ตัดออก คณะกรรมาธิการเห็นว่า เนื่องจากยังมีถ้อยคำอื่นๆ เช่น "ความปลอดภัยสาธารณะ" "ความมั่นคงทางเศรษฐกิจ" "ความมั่นคงของรัฐ" เหลืออยู่แล้ว จึงยินยอมให้ตัดคำว่า "บริการสาธารณะ" ออกได้
หลังอภิปรายเสร็จ สมาชิกสนช.ได้ลงมติเห็นชอบการแก้ไขรายมาตรา แล้วลงมติในวาระที่สามเพื่อผ่านกฎหมายทั้งฉบับ โดยผลที่ออกมามีผู้ลงคะแนนเห็นชอบ 167 งดออกเสียง 5 ไม่เห็นชอบ 0
ซึ่งก่อนหน้านี้ไอลอว์ทำกิจกรรมรณรงค์ชวนทุกคนส่งอีเมล์ถึง สนช. โดยตรง เพื่อขอให้หยุดการพิจารณากฎหมายนี้ https://ilaw.or.th/node/4364 โดยเราตั้งประเด็นที่เห็นว่าเป็นปัญหาหลักๆ สองเรื่อง คือ ไม่เห็นด้วยกับการมีคณะกรรมการกลั่นกรองขึ้นมาปิดเว็บ และมาตรา 14(2) มีความหมายกว้างเกินไป
นอกจากคนหลายร้อยจะร่วมกันส่งอีเมล์ไปยัง สนช. โดยตรงแล้ว คนอีกกว่าสามแสนยังได้ลงชื่อผ่านทาง change.org ให้ สนช. หยุดร่างกฎหมายนี้
ซึ่งทั้งสองประเด็นที่เป็นกังวลมากที่สุดนี้ถูกสมาชิก สนช. นำมาถกเถียงในวันนี้และมีการแก้ไขไปบางส่วน ข้อกังวลเรื่องถ้อยคำที่กว้างเกินไปถูกแก้ไขบ้าง แต่ก็ยังหลงเหลืออยู่ ส่วนข้อกังวลเรื่องคณะกรรมการกลั่นกรองถูกแก้ไขให้รัดกุมขึ้นบ้าง แต่ก็ยังเขียนหลักเกณฑ์การปิดเว็บไว้กว้างขวางแทบไม่เห็นขอบเขตเช่นเดิม
อย่างไรก็ดี ยังมีข้อกังวลอีกหลายข้อเกี่ยวกับร่างแก้ไข พ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฯ ที่เพิ่งผ่านไป เช่น เรื่องความผิดฐานครอบครองข้อมูล ความรับผิดของผู้ให้บริการ การฟ้องคดีพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ปิดปากนักเคลื่อนไหว ฯลฯ ลองดูบางส่วนได้ที่ https://ilaw.or.th/node/4335 และหลังเห็นร่างฉบับที่ผ่านการพิจารณาวันนี้แล้วทางไอลอว์จะนำมาวิเคราะห์ให้เห็นปัญหารายประเด็นต่อไป
นอกจาก ร่างพ.ร.บ.คอมพิวเตอร์ฉบับนี้แล้ว ยังมีกฎหมายเกี่ยวกับโลกออนไลน์อีกหลายฉบับที่ สนช.กำลังพิจารณา หรือผ่านไปแล้ว ที่ควรสนใจ ติดตามดูได้ที่ https://ilaw.or.th/node/4372 และยังมีกฎหมายอื่นๆ อีกกว่า 200 ฉบับที่สนช.พิจารณาเสร็จแล้วและกำลังพิจารณา ซึ่งต้องหวังให้ประชาชนทุกคนช่วยกันจับตาและส่งเสียงต่อไป http://ilaw.or.th/NLAWatch