ข้อแตกต่างระหว่างระบบเลือกตั้งเยอรมัน
กับระบบที่เสนอในรัฐธรรมนูญทหารโจร
ใจ อึ๊งภากรณ์
เนื่องจากมีนักวิชาการตอแหลที่รับใช้เผด็จการ
อ้างว่าระบบการเลือกตั้งที่เสนอในร่างรัฐธรรมนูญโจร เป็นรูปแบบเดียวกับระบบเยอรมัน
เราควรจะมาทำความเข้าใจว่าในความเป็นจริงมันแตกต่างกันอย่างไร
โดยทั่วไปเยอรมันเป็นสาธารณรัฐ แบบ “สหรัฐ” คือรัฐท้องถิ่นต่างๆ
ของเยอรมันมีสภาของตนเองที่มาจากการเลือกตั้ง และมีอำนาจของตนเอง พร้อมๆ
กับการมีรัฐบาลและรัฐสภาส่วนกลางด้วย ตอนนี้ไทยเป็นรัฐรวมศูนย์ที่ฝ่ายเผด็จการยืนยันว่า
“แบ่งแยกไม่ได้”
นอกจากนี้เยอรมันเป็นประเทศที่ยกเลิกระบบกษัตริย์ไปนานแล้ว
และรัฐธรรมนูญเยอรมันถูกเขียนขึ้นเพื่อขยายพื้นที่ประชาธิปไตย
ไม่ใช่ว่าถูกเขียนโดยเผด็จการ
แต่ในรายละเอียดของระบบเลือกตั้ง
เราจะเห็นข้อแตกต่างต่อไปนี้ระหว่างไทยกับเยอรมัน
1) ในระบบเยอรมัน
ที่นั่งในรัฐสภาแห่งชาติ ถูกแบ่งไว้ตามรัฐต่างๆ
แต่ละรัฐจะมีที่นั่งตามสัดส่วนประชากรในรัฐนั้นเมื่อเทียบกับสัดส่วนประชากรทั้งประเทศ
แต่ในไทย นอกจากจะไม่มี “รัฐ” ท้องถิ่นแล้วที่นั่งในรัฐสภาไทยไม่มีการแบ่งตามภาคเลย
2) ระบบบัญชีรายชื่อ หรือ “พาร์ตีลิสต์”
ในเยอรมัน แยกตามแต่ละรัฐ และจำนวน สส. ที่แต่ละรัฐส่งไปนั่งในสภาแห่งชาติ
จะขึ้นอยู่กับสัดส่วนคะแนนเสียงในบัญชีรายชื่อของรัฐนั้น คือจะมี สส. เขต
แล้วอาจเสริมด้วย สส. ที่มาจากบัญชีรายชื่อ เพื่อให้สัดส่วน สส.
ที่แต่ละรัฐส่งเข้าสภาแห่งชาติ ตรงกับสัดส่วนคะแนนเสียงในบัญชีรายชื่อของแต่ละรัฐ
แต่ในไทย ทั้งๆ ที่มีบัญชีรายชื่อที่แยกตาม 6 ภาค แต่พอคำนวนสัดส่วน สส.
ที่แต่ละพรรคควรจะได้ ก็จะมีการรวมคะแนนจากทั้ง 6 ภาคทั่วประเทศ
และในการคำนวนว่าพรรคไหนควรจะเพิ่ม สส. จากบัญชีรายชื่อให้สูงขึ้น จะเฉลี่ยคะแนนจากภาคนั้นกับคะแนนทั่วประเทศ
ในรูปธรรมมันจะลดอิทธิพลของคะแนนเสียงประชาชนในภาคเหนือกับภาคตะวันออกเฉียงใต้
ซึ่งเป็นภาคที่มีประชากรสูง
3) ระบบเยอรมันถูกออกแบบให้จำนวน สส.
สอดคล้องกับคะแนนเสียงของประชาชน โดยคำนึงถึงการกระจายอำนาจไปสู่รัฐท้องถิ่น
แต่ระบบไทยถูกออกแบบเพื่อให้ประโยชน์กับพรรคประชาธิปัตย์และพรรคเล็กๆ
ที่เป็นแนวร่วมพรรคพวกเท่านั้น จะขออธิบายเพิ่มเติม
ถ้ามีการแบ่งภาคในประเทศไทย
พรรคเพื่อไทยจะได้คะแนนเสียงท่วมท้นในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ และภาคเหนือ
ซึ่งมีสัดส่วนประชากรสูงที่สุด ส่วนพรรคประชาธิปัตย์จะได้คะแนนเสียงสูงในภาคใต้เท่านั้น
ถ้าใช้ “ระบบเยอรมัน”
พรรคเพื่อไทยจะได้ สส. ในส่วนของภาคเหนือกับภาคตะวันออกเฉียงเหนือสูงมาก
และพรรคประชาธิปัตย์จะได้แค่ไม่กี่ สส. จากภาคใต้และภาคกลางบางส่วน
แต่ถ้าใช้ระบบร่างรัฐธรรมนูญโจรเพื่อคำนวนสัดส่วน
สส. ระดับชาติในรัฐสภา พรรคประชาธิปัตย์จะได้เสียงเสริม
เพราะคะแนนเสียงจากภาคใต้ภาคเดียว จะมีผลต่อการนับคะแนนทั่วประเทศ
แทนที่จะมีผลในแค่ส่วนของภาคใต้เท่านั้น พรรคเล็กๆ
ที่เคยเป็นฝ่ายค้านก็จะได้ประโยชน์เช่นกัน และคะแนนของพรรคเพื่อไทยก็จะถูกดึงลงในส่วนอื่นของประเทศด้วย
4) ในระบบเยอรมัน พรรคฝ่ายซ้ายก้าวหน้าที่ได้คะแนนเสียงเกิน
5% ในรัฐท้องถิ่นหนึ่ง จะได้ที่นั่งในรัฐสภาแห่งชาติจากรัฐท้องถิ่นนั้น
แต่ในระบบไทย ถ้าพรรคก้าวหน้าของคนจนได้รับความนิยมในท้องถิ่นหนึ่ง
เมื่อรวมคะแนนระดับชาติ ก็จะมีแนวโน้มจะได้ที่นั่งยาก เพราะการคิดคะแนนคิดไปในระดับชาติ
อ้างอิง
Giles Ji Ungpakorn
Inga kommentarer:
Skicka en kommentar