måndag 24 april 2017

ว่าด้วยคำอธิบายเรื่องกรณี "หมุดคณะราษฎร" อีกครั้ง


Somsak Jeamteerasakul
ว่าด้วยคำอธิบายเรื่องกรณี "หมุดคณะราษฎร" อีกครั้ง

ว่าด้วยคำอธิบายเรื่องกรณี "หมุดคณะราษฎร" อีกครั้ง
[ขออภัย กระทู้นี้ ผมเขียนในโหมด แบบที่เขียนในหมู่นักวิชาการปัญญาชนมากกว่าปกติ เพราะปัญหาที่พูดถึงนี้ เป็นปัญหาที่ยังมีกันอยู่ไม่น้อยในหมู่คนกลุ่มนั้น โดยเฉพาะหลังจากผมโพสต์กระทู้ที่แล้ว อันที่จริง การเขียนในโหมดแบบนี้ ง่ายสำหรับผมเยอะ กว่าการพยายามเขียนในโหมดที่ให้คนวงกว้างอ่านได้สะดวกๆ]
narrative หรือการพรรณนาว่า การขโมย-เปลี่ยนหมุดคณะราษฎร เป็นเรื่องการ "พยายามลบประวัติศาสตร์ 2475" "เป็นส่วนหนึ่งของการต่อสู้อันยาวนานระหว่าง "ประชาธิปไตย" กับแอนตี้ประชาธิปไตย" ... narrative แบบนี้ มันฟังดู "แกรนด์" - ที่แน่ๆ "แกรนด์" มากกว่าถ้าจะอธิบายว่ามันเป็นเรื่องของ mad king
ประเด็นคือ เราต้องดูว่าอันไหนมัน "ฟิต" หรือเข้ากับข้อเท็จจริงที่เรารู้อยู่แล้ว
กรณีคณะราษฎร-ปรีดี ไม่ได้เป็นประเด็น ไม่ได้เป็นปัญหาสำหรับ Establishment ไทย (ขออภัยนึกคำแปลไทยดีๆสำหรับ Establishment ไม่ออก) มานานหลายสิบปีแล้ว อันที่จริง Establishment ไทย ไม่เพียงไม่รู้สึกเรื่องนี้เป็นปัญหา ยังสามารถ accommodate หรือยอมรับการอยู่ร่วมกันกับการยกย่องคณะราษฎร-ปรีดีในบางระดับด้วย
ไม่เพียงกษัตริย์องค์ก่อน ยอมให้เสนอชื่อปรีดีเป็นบุคคลสำคัญของโลก คู่กับแม่(ซึ่งเขาน่าจะรักมากอยู่) อันที่จริง งานฉลองปรีดีซึ่งรัฐบาลเป็นสปอนเซอร์ยังเด่นกว่างานฉลองแม่เขาเสียอีก
แต่พูดได้ว่า entire Establishment คือทั้งหมด เลิกถือเอาคณะราษฎร-ปรีดีเป็นปัญหาไปนานแล้ว บางส่วนยังสามารถยกย่องได้ด้วยซ้ำ
เคยเห็นกองทัพ หรือประยุทธ ออกมาด่าคณะราษฎร-ปรีดีอย่างจริงๆจังๆ? หรือวิษณุ, บวรศักดิ์? ไม่ต้องพูดถึงปัญญาชนฝ่าย establishment อย่างสุรพล สมคิด บรรเจิด หรือที่สำคัญมากสำหรับกรณีนี้ นครินทร์? หรือจะให้ยกชื่อประเวศ วะสี ด้วย? อันที่จริง ชื่อหลังๆที่เพิ่งเอ่ยนี้ โดยทางการยัง "ยกย่องปรีดี" เสียด้วยซ้ำ ธนาคารชาติมีกองทุนรวยมาก ตั้งชื่อ "ปรีดี พนมยงค์" มหาลัยธรรมศาสตร์ก็มีพิธียกย่องปรีดีทุกปี (มหาลัยธรรมศาสตร์ในหลายสิบปีนี้ คอนโทรลโดยปัญญาชนฝ่าย Establishment ไม่ใช่อยู่ในมือพวกนักวิชาการ "ล้มเจ้า" เสียเมื่อไหร่)
และอย่างที่ผมเคยพูดไป ผมติดตามฟังพันธมิตรฯอย่างใกล้ชิด โดยเฉพาะในประเด็นนี้ สนธิเองไม่เคยโจมตีปรีดีหรือคณะราษฎรตลอดการเคลื่อนไหว "เราจะสู้เพื่อในหลวง" สนธิเคยพาดพิงถึงปรีดีแบบผ่านๆ แต่ก็ไม่ได้โจมตีอะไร แกนนำพันธมิตรหลายคน มาจากสำนักสุลักษณ์ที่ยกย่องปรีดีด้วยซ้ำ (พิภพ, สมเกียรติ)
หลายวันก่อน ที่มีคนบ่นว่า เนาวรัตน์ เขียนบทกวีถึงหมุดคณะราษฎรแบบไม่รู้เรื่อง ความจริง ถ้ารู้แบ๊คกราวน์ที่กำลังพูดนี้ ก็จะไม่แปลกใจเลย เพราะจริงๆ เนาวรัตน์ไม่เพียงไม่เคยด่า และคงจะไม่ด่าปรีดี เขาเคยเขียนสดุดีด้วยซ้ำ แต่ที่เขาไม่เขียนชม หรือเขียนเรียกร้องเรื่องคณะราษฎรตอนนี้ มันเป็นเรื่องการเมืองปัจจุบัน ที่เขาไม่ต้องการไปสนับสนุนพวกเคลื่อนไหวเรื่องหมุด ซึ่งเขาถือว่าเป็นพวกนักการเมืองเลว กลอนมันก็เลยออกมาแบบนั้นล่ะ อ่านไม่รู้เรื่อง ไม่ด่า แต่ก็ไม่เชียร์ให้ชัดเจนทางใดทางหนึ่ง (ถ้า "หงา" มาแต่งกลอนเรื่องหมุดคณะราษฎร ผมก็ว่าเขาคงเขียนออกมาเหมือนๆกับเนาวรัตน์นี่แหละ)
อันที่จริง อย่าว่าแต่ Establishment (ตั้งแต่กษัตริย์องค์ก่อนลงมาถึงระดับปัญญาชนสาธารณะของฝ่ายนั้น ดังที่เพิ่งกล่าวไป) ไม่ได้มีปัญหากับคณะราษฎร-ปรีดีมาเป็นสิบๆปีแล้ว แม้แต่กลุ่มที่เรียกว่า "ปัญญาชนทวนกระแส" เอาเข้าจริง หลังการดีเบตใหญ่เรื่องสถานะของ 2475 ในต้นทศวรรษ 2520 แล้ว ตลอด 20 กว่าปีจนถึงช่วงเริ่มต้นวิกฤติครั้งนี้ ก็ไม่สนใจเท่าไรเหมือนกัน (ยกเว้นเล็กน้อยช่วงมีการจัด 100 ปี แต่ถึงตอนนั้น เอาเข้าจริง ก็ไม่ได้รับการสนใจแบบซีเรียสมากมายจาก "ปัญญาชนทวนกระแส" เพราะประเด็น 2475-ปรีดี ไม่ใช่ live issue หรือประเด็นมีชีวิตอีกต่อไปแล้วตอนนั้น)
ดังนั้น narrative ที่ว่า เรื่องหมุดคณะราษฎรตอนนี้ เป็นเรื่องการต่อสู้ทางประวัติศาสตร์ยาวนาน เป็นความพยายามของ "ฝ่ายเจ้า" หรือ Establishment ที่จะ "ลบประวัติศาสตร์ 2475" จึงเป็นเรื่องไม่เม้กเซ้นซ์โดยสิ้นเชิง
..............
คำอธิบายที่ว่า เรื่องหมุดคณะราษฎร-หมุดหน้าใส เป็นเรื่องของ mad king ที่บังเอิญคงมีคนใกล้ชิดบางคนไปแนะนำเรื่องดวง เรื่องโหราศาสตร์ มันฟังดูไม่ "แกรนด์" เหมือน narrative แบบแรก แต่มัน "ฟิต" ความเป็นจริง ที่ว่า Establishment ไม่ได้ถือว่า คณะราษฎร-ปรีดี เป็นปัญหาไปนานแล้ว
ประเด็นสำคัญมากที่ควรทำความเข้าใจคือ ความแตกต่างระหว่างการเชื่อเรื่องโหราศาสตร์ เรื่องดวง เรื่องอาถรรพ์ กับการ historically conscious หรือมีจิตสำนึกเชิงประวัติศาสตร์
เรื่องแรก เป็นอะไรที่ superficial หรือผิวเผิน คือคนที่เชื่อเรื่องดวงเรื่องอาถรรพ์ ไม่จำเป็นต้องรู้หรือสนใจประวัติศาสตร์ หรือเรื่องที่เกิดขึ้นในอดีตเลย แค่มีคนบอกว่าหมุดนี้ เสานี้ ฯลฯ ที่สร้างไว้นานมีอาถรรพ์ ถ้าเชื่อก็รื้อเลย
แต่อย่างหลัง historically conscious หรือการมีเซ้นซ์หรือสำนึกทางประวัติศาสตร์ คือตระหนักกับเรื่องราวที่เกิดขึ้นทางประวัติศาสตร์ที่เป็นแบ๊คกราวน์ของสิ่งก่อสร้างนั้นๆว่าอะไรเป็นอะไร (ในหลายกรณีมักจะเพราะมีประสบการณ์บางอย่างทางประวัติศาสตร์นั้นเอง เช่นกรณีพ่อเขา)
ใครที่จะ "พยายามลบประวัติศาสตร์" (ไม่ใช่แค่เชื่อเรื่องดวง) ต้อง historically conscious enough หรือมากพอในระดับที่รู้ว่ามันสำคัญเช่นไรบ้าง ไม่เช่นนั้นจะอยาก "ลบ" ทำไม อันที่จริง ในกรณีหมุด ถ้า historically conscious แบบพ่อของกษัตริย์องค์นี้ (ในหลวงภูมิพล) ที่เคยผ่านการขับเคี่ยวกับคณะราษฎรมาโดยตรง และซึ่งมีที่ปรึกษาอย่างพระองค์เจ้าธานี ไม่ต้องพูดถึงอย่างคึกฤทธิ์ นั่นคือมีคนแวดล้อมที่มีส่วนขับเคี่ยวกับคณะราษฎร และมีเซ้นซ์ทางประวัติศาสตร์ของการต่อสู้ยืดเยื้อดังกล่าว - จึงไม่รื้อ ไม่จำเป็นต้องรื้อแล้ว (ไม่เหมือนกรณีเรื่องเชื่อดวง) เพราะคนอย่างพ่อกษัตริย์องค์นี้ หรือคนรุ่นอย่างคึกฤทธิ์ (ที่เคยมีอำนาจเป็นนายกฯ หรือเป็นนักการเมืองระดับนำของประเทศ) ไม่จำเป็นต้องมายุ่งกับเรื่องนี้อีกต่อไป พวกเขาไม่มีอะไรต้องห่วงกังวลว่าคณะราษฎร-ปรีดีจะเป็นปัญหาอะไรสำหรับพวกเขานานแล้ว และพวกเขารู้ดีว่า การไปทำอะไรเรื่องขี้ปะติ๋วอย่างหมุด เป็นอะไรที่ไม่มีประโยชน์ มีแต่สร้างปัญหา และที่สำคัญมันไม่มีความจำเป็นอะไรเลยที่ต้องทำ (และอย่างที่พูดไปในอีกกระทู้หนึ่ง กษัตริย์องค์ก่อน ก็ไม่ได้มีสไตล์ที่ให้ความสำคัญกับพวกโหราศาสตร์ เรื่องดวง เรื่องฤกษ์) - อันที่จริง ดังที่กล่าวไว้ข้างต้น ทั้ง entire Establishment ไม่มีความจำเป็นอะไรที่จะต้อง "พยายามลบประวัติศาสตร์ 2475-ปรีดี" มาหลายสิบปีแล้ว แม้จนปัจจุบัน (การด่าๆปรีดี ด่า 2475 ที่เห็นๆกันทุกวันนี้ ล้วนเป็นเรื่องที่มาจาก "รอยัลลิสต์มือใหม่" ที่เป็นผลสะเทือนจากการขัดแย้งการเมืองในไม่กี่ปีนี้ - ไม่ใช่จาก Establishment)
มันเป็น paradox หรือความย้อนแย้งที่สำคัญมากในการเข้าใจเรื่องนี้ คือ ถ้ามีคนรื้อหมุด เพราะต้องการ "ลบประวัติศาสตร์" คนนั้นจะต้องมีความสนใจประวัติศาสตร์มากพอ แต่ถ้าสนใจประวัติศาสตร์มากพอ ก็จะไม่เห็นมีความจำเป็นและไม่ต้องคิดจะรื้อหมุดเลย
.....................
ในทางกลับกัน กษัตริย์องค์นี้ เคยมีวี่แววว่า historically conscious แบบพ่อ(หรือบรรดาที่ปรึกษารุ่นพ่อสมัยก่อน) หรือ? เคยมีวี่แววว่า มีที่ปรึกษาของตัวเองที่มีลักษณะ historically conscious แบบพระองค์เจ้าธานี หรือคึกฤทธิ์หรือ? ไม่มีเลย
แต่อย่างที่ผมเขียนข้างต้น เรื่องการเชื่อดวง ทำอะไรแบบไร้สาระ ไม่มีเหตุผล เพียงเพราะมีคนบอกว่านั่นเป็นอาถรรพ์ เป็นอะไรที่ไม่จำเป็นต้องสนใจประวัติศาสตร์ (ยิ่งถ้าสนใจในกรณีนี้ ยิ่งไม่ทำหรอก) เป็นอะไรที่ถ้าเชื่อ ก็สั่งให้ทำเลย ไม่ใช่เป็นอะไรที่ต้องมีที่มาลึกซึ้งเลย
So, mad superstitious king it is that we are now have to deal with.



Inga kommentarer:

Skicka en kommentar