ประชาไท Prachatai.com

9 tim ·

จิตร ภูมิศักดิ์ เกิดเมื่อวันที่ 25 กันยายน 2473
หากยังมีชีวิตอยู่ถึงปัจจุบันเขาจะมีอายุ 90 ปี

ทุกวันนี้จิตรถูกจดจำในหลากหลายภาพลักษณ์ สำหรับคนหนุ่มสาวหัวก้าวหน้ายุค 14 ตุลาฯ ชายหนุ่มสวมแว่นตา ท่าทางจริงจังในภาพถ่ายเก่าผู้นั้นคือวีรชนนักปฏิวัติและปัญญาชนนักสู้ สำหรับคนในพื้นที่บ้านหนองกุง อำเภอวาริชภูมิ จังหวัดสกลนคร ซึ่งเป็นที่ที่เขาเสียชีวิต เขาเป็น “อาจารย์จิตร” บุคคลสำคัญในประวัติศาสตร์ท้องถิ่น และในขณะเดียวกันก็เป็น “เจ้าพ่อจิตร” ที่ชาวบ้านบอกว่าให้หวยแม่น และต้องเซ่นไหว้ด้วยบุหรี่กับ “เบียร์ดาวแดง” ส่วนในฐานะนักประวัติศาสตร์และนักภาษาศาสตร์ จิตรฝากงานเขียนชิ้นสำคัญอย่าง “โฉมหน้าศักดินาไทย” และ “ความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาว ขอม และลักษณะทางสังคมและชื่อชนชาติ” ไว้ให้กับวงวิชาการไทย

ไม่เพียงเท่านั้น จิตรยังเป็นนักคิด กวี และนักแต่งเพลง ซึ่งงานเพลงของจิตรก็ยังคงเป็นที่จดจำมาถึงทุกวันนี้ โดยเฉพาะเพลง “แสงดาวแห่งศรัทธา” ซึ่งถูกนำไปขับร้องในการทำกิจกรรมทางการเมืองแทบจะทุกฝ่าย งานเพลงของจิตรส่วนมาก จิตรเป็นผู้เขียนเองทั้งคำร้องและทำนอง จะมีเพียงไม่กี่เพลงเท่านั้นที่เอาทำนองเพลงที่มีอยู่แล้วมา เขาเล่นดนตรีได้หลายชนิด และเล่นในวงดนตรีไทยของนิสิตขณะเรียนที่คณะอักษรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โดยจะเข้ตัวที่จิตรเคยใช้แต่งเพลง ปัจจุบันเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์แรงงานไทย นอกจากนี้จิตรยังเคยเขียนบทความวิพากษ์ดนตรีไทยไว้หลายชิ้น และยังมีหนังสือ “ศิลปะเพื่อชีวิต ศิลปะเพื่อประชาชน” ซึ่งเป็นหนึ่งในงานชิ้นสำคัญที่สุดอีกชิ้นของจิตร

งานเพลงของจิตรสะท้อนจุดยืนทางการเมืองของเขาเสมอมา นั่นคือการสร้างงานศิลป์เพื่อรับใช้ประชาชน อันเป็นแนวคิดที่จิตรเสนอไว้ในหนังสือ “ศิลปะเพื่อชีวิตฯ” งานเพลงของจิตรจึงมีเนื้อหาปลุกเร้าให้ผู้ฟังลุกขึ้นสู้เพื่อคนยากไร้และชนชั้นกรรมาชีพ นอกจากนี้ยังมีเนื้อหาเชิดชูชนชั้นแรงงานอีกด้วย ซึ่งงานเพลงของจิตรยังเป็นที่จดจำจนถึงทุกวันนี้ในฐานะสัญลักษณ์ของการต่อสู้ทางการเมือง

ปัจจุบันสโมสรนิสิตรัฐศาสตร์ และคณะกรรมการนิสิตอักษรศาสตร์ ได้จัดกิจกรรม “รำลึก 90 ปี ชาตกาล จิตร ภูมิศักดิ์” เพื่อเป็นการรำลึกถึงนิสิตจุฬาฯ ผู้นี้ โดยทำป้ายสุขสันต์วันเกิด ‘Happy 90th Birthday CHIT PHUMISAK’ ขึ้นที่ศูนย์อาหารเรนทรี จามจุรีสแควร์ #รับพี่จิตรคืนจุฬา #คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย

อ่านเรื่องราวของจิตร ภูมิศักดิ์ เพิ่มเติมได้ที่:

คนยังคงยืนเด่นโดยท้าทาย: จิตร ภูมิศักดิ์ กับการปฏิวัติผ่านเสียงเพลง
https://prachatai.com/journal/2019/05/82415
https://youtu.be/ppYdQtHzJ1A

หมายเหตุประเพทไทย #107 จิตร ภูมิศักดิ์ ถูกจดจำแบบไหน
https://youtu.be/OQ80aLgZ6xs

รายงาน: 50 ปีการจากไปของ จิตร ภูมิศักดิ์ จาก ‘ผีใบ้หวย’ สู่ ‘อาจารย์จิตร’
https://prachatai.com/journal/2016/05/65617