ผู้ต้องหาคดี 6 ตุลา ชุดก่อนสุดท้าย

Somsak Jeamteerasakul

ผู้ต้องหาคดี 6 ตุลา ชุดก่อนสุดท้าย
ภาพนี้ ถ่ายบนชั้นดาดฟ้า คุกชั่วคราวโรงเรียนพลตำรวจนครบาลบางเขต น่าจะประมาณต้นปี 2520
14 คนในภาพนี้ ต่อมา 5 คนได้รับการปล่อยตัวออกไป ไม่ถูกส่งขึ้นฟ้องศาลทหาร ที่เหลือ 9 คนถูกส่งฟ้องจนถึงการนิรโทษกรรมเดือนกันยายน 2521 ยังมี "แดง" โอริสสา ไอราวัณวัฒน์ อีกคนหนึ่งที่จะมาร่วมอยู่ที่คุกนี้ด้วยเป็น 10 คน (ตอนถ่ายรูปนี้ เขายังอยู่ในโรงพยาบาลเรือนจำ รักษาการบาดเจ็บจากการถูกยิงที่ปาก) บวกกับสุธรรมกับเพื่อนที่อยู่คุกบางขวาง 7 คน และ "จี๊ด" สุชีลา และ พี่เสงี่ยม แจ่มดวง ที่อยู่คุกหญิง รวมเป็นผู้ต้องหาชุดที่ถูกฟ้องศาล 19 คน
ชุดนี้จึงถือเป็น "ชุดก่อนสุดท้าย"
ทำไมจึงมีการถ่ายภาพได้? การขึ้นไปบนดาดฟ้าไม่แปลกอะไร พออยู่ไปสักพัก เขาให้ขึ้นไปรับแดดออกกำลังกายได้ ขึ้นไปเตะบอลล์กัน ช่วงนึงพวก "พี่วีระ" (มุกสิกพงศ์) ติดเข้ามาในคดีกบฎ 26 มีนา ก็ยังได้ขึ้นไปเตะบอลล์กันบนดาดฟ้าด้วย
แต่ที่มีกล้องเข้าไปถ่ายได้ ถ้าผมจำไม่ผิด (คิดว่าไม่น่าจะผิด) เพราะมีผู้คุมคนหนึ่ง เป็นคนดีมาก (ผมเสียใจจริงๆที่นึกชื่อเขาไม่ออกแล้ว ทีผ่านมาหลายสิบปี ยังนึกถึงเขาเป็นพักๆเหมือนกัน อยากรู้ว่า ตอนหลังเขาเป็นยังไงบ้างแล้ว) เป็นตำรวจหนุ่มเชียว หน้าตาหล่อด้วย สุภาพมากๆ (อยู่ "หน่วยปฏิบัติการพิเศษ" ด้วยนะ นับว่าแปลกเหมือนกัน เห็นว่าเขาเป็นนักแม่นปืนด้วยหรือไงนี่แหละ) เขาเห็นอกเห็นใจพวกเรา คอยช่วยพวกเราแบบเงียบๆเท่าที่จะช่วยได้ (ตอนแรกคุกนี้ยังใช้ตำรวจคุม ตอนหลังย้ายไป เป็นผู้คุมกรมราชทัณฑ์แทน) แล้วเขาเอากล้องของเขาถ่ายให้
ผมมีรูปนี้อยู่ที่บ้านเหมือนกัน แต่ไม่ได้ติดมาหรอก มี "มิตรสหายท่านหนึ่ง" ส่งเป็นภาพนี้มาให้หลังไมค์เมื่อเช้า ขอบคุณมาก
แถวยืน จากซ้ายมาขวา
1. พี่อารมณ์ พงศ์พงัน ผู้นำขบวนการสหภาพแรงงานสมัยนั้น เสียดายแกถึงแก่กรรมหลังจากออกจากคุกไม่นานด้วยโรคมะเร็ง
2. พีสมชาย หอมลออ ในคุกเราเรียกแกเล่นๆว่า "น้า" (เพราะอายุมากกว่าเพื่อน จริงๆแกอายุไม่ถึงกับมากสุด "พี่เส" อายุมากกว่า) - แกถูกม็อบพวกขวารุมตีสะบักสะบอมแถวหน้าหอใหญ่ แกเป็น "ซ้าย" รุ่นเดอะ "ตัวพ่อ" เลย (ผมไม่เปิดความลับแกก็แล้วกันในทีนี้ หุหุ) เสียดายที่ช่วงหลังแก "เอียงไปทางเหลือง" (เพราะเกลียดทักษิณน่ะแหละ) ไม่กี่ปีก่อน บางคนอาจจะจำได้ว่าแกออกมาพูดอะไรแย่ๆเรื่องปี 53 ว่า "เหมือนผัวเมียทะเลาะกัน" ผมเคยโพสต์ด่าแกไป หลังรัฐประหารครั้งหลังสุด ผมว่าท่าทีแกดีขึ้น - โชคดีแกได้รับการปล่อยตัวไป ไม่ถูกฟ้องศาล เรายังนึกแบบโจ๊กๆกันว่า มันปล่อย "ตัวจริง" ตัวเบ้งไปได้ไง ฮาๆๆ
3. อรรถการ อุปถัมภากุล กรรมการ อมธ "อรรถ" อยู่วง "กงล้อ" เวลาอยู่ในคุกเลยเป็น "ศิลปิน" ประจำคุกพวกเราไป
4. "พี่เส" เสรี ศิรินุพงศ์ เป็นประธาน "แนวร่วมประชาชน" กลุ่มมวลชนกลุ่มหนึ่งสมัยนั้น - ไม่กี่วันนี้ เห็นมีในคลิปรำลึก 6 ตุลาคลิปหนึ่ง มีสัมภาษณ์แกด้วย
5. ประยูร อัครบวร ("ยูร") รองเลขาศูนย์นิสิตฝ่ายการเมือง คนนี้น่าเสียดายอีกคน ตอนอยู่ในคุก อยู่เตียงติดกับผมเลย เขาขึ้นเวทีพันธมิตรอย่างขันแข็ง ไม่แน่ใจว่า ตอนนี้ เริ่มลดความเหลืองลงบ้างหรือยัง หลายปีก่อน ผมเจอเขาครั้งนึงที่โรงอาหาร มธ ยังต่อว่าเขาว่า คุณเกลียดทักษิณอะไรนี่ผมไม่มีปัญหา แต่ผมรับไม่ได้จริงๆที่คุณไปขึ้นเวทีเชียร์เจ้า สมัยก่อนและตอนอยู่ในคุก "ยูร" เป็นคนทีสนใจเรื่องวิชาการประวัติศาสตร์อะไรไม่น้อย น่าจะสนใจมากกว่าผมกับธงด้วยซ้ำที่มามีอาชีพทางนี้ตอนหลัง
6. "ประสิทธิ์ ตินารักษ์" เป็นอีกคนที่ได้รับการปล่อยตัวไป ไม่ถูกฟ้องศาล สมัยนั้นอยู่วรรณศิลป์ เป็นตัวแทนชุมนุมวรรณศิลป์ไปเป็นรองนายก อมธ.ฝ่ายวัฒนธรรม เข้าป่าไปหลังจากได้รับการปล่อย หลังจากออกจากป่า กลับมาทำงานหนังสือพิมพ์ (ขอบคุณคุณ "ใบตองแห้ง" สำหรับข้อมูล ตอนผมโพสต์ครั้งแรก ผมจำเรื่องของประสิทธิ์ไม่ได้)
7. คนนี้ผมต้องขอโทษจริงๆ นึกชื่อไม่ออก คลับคล้ายคลับคลาว่า แกมาจากจุฬาหรือมหิดล? ได้รับการปล่อยออกไปเช่นกัน
8. สุชาติ พัชรสรวุฒิ แต่เราเรียกเขาในคุกว่า "จูล่ง" จนติดปาก (เอ ทำไมเรียกแบบนั้น ก็นึกไม่ออกแล้วแฮะ) เป็นกรรมการ อมธ คนหนึ่ง
แถวนั่ง จากซ้ายมาขวา
1. "หง่าว" ชวลิต วินิจจะกูล พี่ชายธง เรียนจุฬาตอนนั้น โชคดีได้รับปล่อยก่อน ถ้าใครได้อ่าน "เราคือผู้บริสุทธิ์" - ซึ่งเป็นหนังสือที่พวกเราทำกันเองจากในคุก - จะเห็น "จดหมาย" ในนามเขา เล่าเรื่อง 6 ตุลา จริงๆ "หง่าว" ไม่ได้เป็นคนเขียนหรอก ธงเขียน แต่ใช้ชื่อหง่าว เพราะตอนนั้นพวกเรายังอยู่ในคุก ในขณะที่ "หง่าว" เข้าป่าไปแล้ว
2. คนนี้เป็นอีกคนทีผมขอโทษที่จำชื่อเขาไม่ได้แล้ว จำได้คลับคล้ายว่า เขาเป็น "คนเวียดนาม" คือเขามีเชื้อสายเวียดนาม มาจากอีสานจากเขตอพยพคนเวียดนาม (สมัยนั้นดูเหมือนจะไม่ได้รับสัญชาติไทย แม้จะเกิดเมืองไทย) กำลังเรียนจุฬา และด้วยความที่ "เป็นเวียดนาม" ตอนโดนจับครั้งแรก เลยถูกจับไปอยู่ใน "คุกขี้ไก่" ที่ถนนเศรษฐสิริก่อน (เห็นเขาเล่าว่า เป็นคุกเตี้ยๆ นั่งได้เท่านั้น ยืนไม่ได้ มีช่องเล็กๆสำหรับส่งอาหาร ทั้งวันทั้งคืนอยู่แบบนั้น) โชคดีเขาไม่ถูกส่งฟ้องศาล ปล่อยออกไป
3. "พี่มหา" คงศักดิ์ อาษาภักดิ์ - เราเรียกแกว่า "มหา" เพราะแกบวชเรียนมานานมาก (แหะๆ มีเรื่องขำๆว่า บางทีผมเห็น "อ.สุรพศ ทวีศักดิ์" ทีไร นึกถึง "พี่มหา" เรื่อย) ทำอาหารอีสานเก่งมากๆ แกเป็นแอ๊คติวิสต์มวลชนคนนึงเหมือน "พี่เส"
4. แหะๆ ข้าพเจ้าเอง
5. มหินทร์ ตันบุญเพิ่ม ("หิน") นายกองค์การนักศึกษาราม
6. "ธง" (อันนี้เป็นโจ๊กนิดๆนะ ชื่อเล่นธงในหมู่พวกเราคือ "ธง" แต่ชื่อเล่นเขาที่บ้าน ทางบ้านเขาเรียก "ชัย" นะ)
..............
ปล. ต้องขอโทษจริงๆว่า ผมเขียนโพสต์นี้จากความทรงจำ อาจจะมีที่คลาดเคลื่อน รวมทั้งที่จำไม่ได้เลยแม้แต่ชื่อ ใครเห็นตรงไหนผมจำผิด หรือทีผมจำไม่ได้ ถ้าจะกรุณาบอกที่ถูกด้วย จะขอบคุณมาก